10 najsłynniejszych statków
Titanic
Najbardziej luksusowy, największy, najbezpieczniejszy… – w najbardziej spektakularny sposób pokonany przez naturę. Dziewiczy rejs na trasie Southampton – Nowy Jork, rozpoczęty 10 kwietnia 1912 roku, okazał się jego ostatnim. Niemal 2300 osób na pokładzie, niedostatek szalup ratunkowych, góra lodowa sztuk 1 i mamy najsłynniejszą katastrofę morską w historii, choć nie największą, bo liczba 1508 ofiar zostanie w późniejszych latach pobita. Szczątki, zlokalizowane w 1985 roku, spoczywają na dnie oceanu. Ich stan jest coraz gorszy z uwagi na postęp korozji, jak i też podwodnych turystów.
Santa Maria
– Santa Maria, słynny statek Kolumba, na którym nie dopłynął do Indii (choć poznał Indian). Santa Maria była karraką – trzymasztowcem z nadbudówką (kasztelem) na rufie. Miała 21 metrów, a jej załogę stanowiło 40 marynarzy. Spośród 3 statków biorących udział w odkrywaniu Ameryki (także Pinta i Nina) to ona, mimo że najwolniejsza, była okrętem flagowym – przewodziła kawalkadzie. 25 grudnia 1492 roku osiadła na mieliźnie w pobliżu Hispanioli i została tam na zawsze – jej deski wykorzystano do budowy osady La Navidad. Co ciekawe – do dnia dzisiejszego nie zachowały się żadne wiarygodne dokumenty, które przedstawiałyby wygląd któregokolwiek z okretów Kolumba. Znane nam wyobrażenia bazują jedynie na przypuszczeniach.
Aurora
Słynny strzał, który szeroko spopularyzowany w propagandzie komunistycznej urósł do rangi symbolu, jako sygnał początkujący zwycięską bolszewicką rewolucję październikową. Co ciekawe relacje uczestników zdarzenia nie potwierdzają, żeby strzał “Aurory” miał być umówionym sygnałem do ataku, zwłaszcza, że już wcześniej strzelały działa Twierdzy Pietropawłowskiej. Niemniej jednak “z Aurory wystrzał padł”, słusznie czy nie, dając rosyjskiemu krążownikowi wieczną sławę. Obecnie okręt znajduje się w Sankt Petersburgu i pełni rolę muzeum.
Gustloff
Wilhelm Gustloff przed II wojną światową służył jako statek wycieczkowy organizacji nazistowskiej Kraft durch Freude (KdF). Nosił imię zamordowanego w 1936 członka NSDAP. Podczas wojny włączono go w skład Kriegsmarine, kolejno przekształcając w okręt szpitalny i okręt-bazę okrętów podwodnych. W 1945 roku uczestniczył w największej katastrofie morskiej w historii ludzkości… 30 stycznia na pokładzie Gustloffa znalazło się 173 członków załogi, 918 oficerów i marynarzy z II dywizji szkoleniowej okrętów podwodnych, 400 dziewcząt pomocniczego korpusu Krigsmarine (telegrafistki, maszynistki),162 rannych żołnierzy Wehrmachtu oraz 4424 uciekinierów z Prus Wschodnich, wśród których byli tak cywile, jak i funkcjonariusze organizacji Todta, junkrzy, policjanci, gestapowcy, działacze NSDAP i ich rodziny. Łącznie na okręcie było co najmniej …10 tys. osób. O godzinie 21:16, przeładowany statek, przy mijaniu ławicy słupskiej, został trafiony 3 torpedami, wystrzelonymi przez radziecki okręt podwodny. Część pasażerów zginęła natychmiastowo, w wyniku licznych eksplozji, część zmarła w wyniku hipotermii (w lodowatej wodzie czynności życiowe ustawały po kilku minutach), niektórzy widząc beznadziejność walki o szalupy sami odbierali sobie życie. 65 minut po storpedowaniu, Gustloff całkowicie zanurzył się w morzu. Niemieckie jednostki przybyłe na ratunek wydobyły z wody jedynie 838 żywych rozbitków (inne źródła podają 1252). Według najnowszych badań i odkryć liczba ofiar sięga 9600 osób.
ORP Orzeł
ORP Orzeł, polski okręt podwodny z czasów drugiej wojny światowej, bohaterską i burzliwą służbą zapracował sobie na miejsce w tym rankingu. Zbudowany w Holandii w 1938 roku, załapał się na obronę Wybrzeża, po czym, dość nieoczekiwanie, 15. września znalazł się w teoretycznie neutralnym estońskim Tallinie. I tu zaczęła się prawdziwa Legenda “Orła”. Neutralność okazała się bowiem fikcją, a już następnego dnia okręt został internowany przez Estończyków. Ci szybko zaczęli rozbrajanie jednostki, wynieśli z niej wszystkie mapy, wyjęli zamek z działa i zabrali się do wyładowywania torped – przed nastaniem zmierzchu zdołali wynieść 14 z 20 pocisków. Oszukani Polacy nie zamierzali się poddać, natychmiast powzięli brawurowy plan ucieczki. Postanowili pomóc, a raczej “pomóc” estońskim kolegom po fachu, konsekwentnie sabotując ich działania. Przepiłowali stalowe liny, służące do wyjmowania torped, grali na czas przy demontażu elementów napędowych, pod pretekstem łowienia ryb dokonywali sondowania głębokości basenu czy też niepostrzeżenie nadpiłowywali cumy… Obezwładnienie estońskich strażników o 2:00 nad ranem było sygnałem do rozpoczęcia akcji ewakuacyjnej. Okręt zerwał cumy i mimo ostrzału, udało mu się zbiec i dzięki ręcznie zrobionej (!) mapie Bałtyku – dopłynąć do wybrzeży Wielkiej Brytanii. Ucieczka Orła stała się pretekstem do zajęcia Estonii przez ZSRR, a dowodzona przez kapitana Grudzińskiego jednostka wsławiła się znakomitą służbą u boku Brytyjczyków (choćby zatopienie niemieckiego transportowca “Rio de Janeiro”, przewożącego sprzęt do zajęcia Norwegii). Zaginął wraz z całą załogą w niewyjaśnionych okolicznościach podczas patrolu na przełomie maja i czerwca 1940 roku.
USS Arizona
Amerykański pancernik typu Pennsylvania, zbudowany w 1915. Służył w I wojnie światowej, jednak sławę przyniosła mu dopiero następna. Był jednym z okrętów cumujących w bazie Pearl Harbor 7 grudnia 1941, podczas japońskiego ataku.Zatonął w wyniku spektakularnej eksplozji po wybuchu 800-kilogramowej bomby zrzuconej podczas nalotu. Bomba eksplodowała w zetknięciu z głównym pokładem pancernym, jednak “gwoździem do trumny” zasłużonej jednostki był wybuch magazynu czarnego prochu bezdymnego (służącego do wystrzeliwania samolotów z katapult okrętowych na pokładzie niżej). Fala wybuchu przeniknęła w głąb okrętu poprzez szyby wentylacyjne i otwarte włazy pionowe, docierając do głównego magazynu ładunków miotających pod barbetą wieży nr 2 i detonując go. Pancernik uległ całkowitej zagładzie, w niecałe 9 minut osiadając na dnie, grzebiąc na swym pokładzie ¾ załogi – 1177 osób . W 1962 otwarto postawione na wraku w poprzek pięćdziesięciometrowe mauzoleum USS Arizona Memorial.
Bismarck
Bismarck, niemiecki pancernik z okresu II wojny światowej uchodził za największą i najszybszą jednostkę w swojej klasie. Swe imię rozsławił za sprawą nieudanej operacji Rheinübung, w wyniku której znalazł się sam przeciwko niemalże całej brytyjskiej armadzie – polowały na niego najlepsze brytyjskie jednostki: HMS „Prince of Wales”, „King George V”, „Hood”, „Repulse” i „Victorious”. Udało mu się zatopić największą z nich – Hooda i mocno uszkodzić “Księcia Walii”, ale sam mocno ucierpiał, trafiony trzema pociskami kalibru 356 mm, zaś Brytyjczycy do grupy pościgowej dokoptowali pancerniki HMS „Rodney” i „Ramillies”, krążownik liniowy „Renown”, lotniskowiec „Ark Royal”, krążowniki „Sheffield”, „London”, „Edinbourgh” i grupę 21 niszczycieli… Zaczęło się polowanie. Sam przeciwko wszystkim Bismarck nie miał szans. 26 maja 1941 roku został jednak zaatakowany przez samoloty Swordfish na tyle skutecznie, że stracił całkowicie zdolność manewrowania. Udało mu się co prawda przetrzymać ataki polskiego niszczyciela ORP “Piorun” i angielskiego “Zulu”, jednak już nazajutrz, w walce z „King George V”, „Rodneyem, „Norfolk” i ciężkim krążownikiem HMS „Dorsetshire” mimo dzielnej postawy – po otrzymaniu 3 torped zatonął. Z 2220 zaokrętowanych na „Bismarcku” marynarzy uratowało się 115 rozbitków. Co ciekawe, istnieje dość prawdopodobna hipoteza, jakoby jednostka wcale nie zatonęła w wyniku otrzymanych ciosów a samozatopienia poprzez odpalenie ładunków wybuchowych przez kapitana, Gerharda Junacka…
Bounty
Bounty (z ang. obfitość) był okrętem brytyjskiej admiralicji z XVIII wieku.Zasłynął buntem marynarzy, jaki rozpoczął się 28 kwietnia 1789 w pobliżu archipelagu Tonga. Statek miał przewieźć sadzonki drzewa chlebowego z Tahiti na Jamajkę dla robotników angielskich kolonii, jednak podczas rejsu kapitan Bligh, wraz z kilkunastoma lojalnymi marynarzami, został zmuszony przez resztę załogi pod dowództwem oficera Fletchera Christiana do opuszczenia statku na siedmiometrowej szalupie. Po licznych perypetiach „Bounty” dopłynął ostatecznie do bezludnej wówczas wyspy Pitcairn, gdzie buntownicy założyli osadę, współżyjąc z porwanymi uprzednio Thaitankami. Opowieść była wyjątkowo chętnie filmowana. Najsłynniejsza ekranizacja pochodzi z roku 1984, główne role grają Mel Gibson i Anthony Hopkins, muzykę skomponował Vangelis.
USS Missouri
Jedna z najbardziej zasłużonych amerykańskich jednostek. Pancernik typu Iowa nazywany był także „Mighty Mo” (ang. Potężny Mo) lub „Big Mo” (ang. Wielki Mo), ostatni pancernik zbudowany przez Stany Zjednoczone. Okręt-weteran. Brał udział w działaniach w czasie II wojny światowej, wojnie koreańskiej, a także działaniach w Zatoce Perskiej w latach 90-tych. To na jego pokładzie podpisano 2 września 1945 akt kapitulacji Cesarstwa Japonii kończący II wojnę światową. Obecnie znajduje się Pearl Harbor, gdzie od 1999 pełni rolę muzeum.
U-booty
Niemieckie okręty podwodne miały w czasie drugiej II wojny światowej szczególnie niekorzystną sławę. Formowane w tak zwane “wilcze stada” pojawiały się znikąd i niepostrzeżenie niszczyły cel. Na ich złą renomę wpływał też inny fakt, watahy stosunkowo często atakowały statki cywilne, jak choćby Lusitanię (U-20), Athenię (U-30) i Llandovery Castle — okręt szpitalnego (U-86). Obok Titanica i Bounty to najczęściej filmowane jednostki w historii kina. Na zdjęciach U-534, wydobyty w całości w okolicach Danii, który obecnie funkcjonuje jako muzeum.